Jan Ebeltjes: FEESBOEK

14:09 uur - FEESBOEK – Mie moe is 83 joar jong, gezond, jag in ’n auto en dut ok nog vriewilligerswark bie Dorcas in Riessen. Det is mooi, ‘t hölt heur mooi van de stroate. Minder mooi is dat zie sinds kort op Feesboek zit, Feestboek zoas zie zelf zeg. Zie had ’t er al moanden oaver, zuster Hanna (85) had al ´n heel´n zet ‘n Aaipet en wis zo’n bitje alles wat ter in de wearld en in Riessen gebeur’n, den ko’j niks meer wiesmaak’n. Det leste is oaverdreem’n, Hanna ko’j eerder ok al niks wiesmaak’n.

’n Wekke of wat terugge bell’n mie moe mie op en zè: ‘Jan, ik heb ’n tablette.’ ‘k Wis nie dat heur wat mankeer’n, dus veurzichtig vreug ik of zie bie ’n dokter was ‘ewes. ‘Pönee,’ zè mie moe, ‘mie mankeert niks, ik bin bie Expert ‘ewes en doar hebt ze mie zo’n tablette vekoch, wee’j wè, zo’n plat ding woar ‘j met ’n vinger oaverhen mut striek’n en dan kump ter van alles veur.’ Ik vreug nog è’m deur en och lieve tied, ‘n achternichte in Holt’n (76) had ok al een Feesboek-akkaunt veur mie moe an’emaakt. 

De angst sleu mie um ’t harte, mie moe op Feesboek.

Eigenluk zoll’n ze Feesboek veur luu bòm’n de 75 mutt’n verbie’n, ech woar. ‘k Heb ter gewoon last van, hemoal noe ik of en toe wat schrieverieje op Feesboek zet. Pas stuur’n mie zo’n 75-plusser het volgende berich: ‘uW KEnniS vaN de nEDERLAndse TaAL laaT VEEL tE weNSEN over. IK bEN NEERlandiCus...’ Goat toch hen keal, schrieft zelf wat a’j ’t better kunt. 

‘k Zag ok dat ’n gepensioneer’n gemeenteambtenaar mie noa ‘t leste verhaal op Feesboek had ‘ontvriend’. Nie da’k doar wakker van ligge, ma het gef wel an met wat veur volk da’j te maak’n hebt. Van det volk dat daang’s niks um haand’n hef en zich stief löp te verveel’n, van die luu die alles better weet, ie kent ze wel. En nös dat ze alles better weet ligt ze ok altied te dramm’n oaver dat vrogger alles better was, dat ze vrogger völle harder mossen wark’n, dat de bosschopp’n zo duur bint ‘ewönn’n en dat ze las hebt van de huppe. O ja, en dat Geertruida in ´t ziek´nhuus lig. Tot veur kort steu det volk alleen te ouwehoer’n bie de Aldi of bie de karke, verder kwaam’n ze nie van huus of. Detzelfde volk koch noe ’n kompioeter, löt de Aldi en de karke links ligg’n en giet het internet op. Eén van de wichter, Henk of zo, regelt ’n Feesboek-akkaunt, kwakt ter ’n profielfoto van veur ’n oorlog op en doar giet ’t hen. Proat ter mie der nie van, lèmsgevoarluk.

Die luu schrieft berich’n op tiedslien’n van ‘n aander asof ze briem’n stuurt. ‘Hallo Henk, hier je vader. Kom je nog een keer langs? Ik zie je bijna nooit meer. Je nicht Herma komt nog wel, jij niet. Je moet snel komen en laat Alie met haar grote mond maar thuis. Bel mij vandaag even en zeg wanneer je komt, dan kan ik er rekening mee houden.’ Vervolgens dreks een nieuw’n bosschop der achteran: ‘Stuur me even een bericht als je dit bericht hebt gelezen, ik weet niet of ik de goede knop wel heb ingedrukt.’

Nòh, den Henk zal zich ok wel achter de oor’n kramm’n, den hef zich mooi wat op ’n haals ‘ehaald, hij had nooit ’n akkaunt veur zie va mutt’n anmaak’n. Hoe dom ku’j wè’n.

Ma goed, nog è’m terugge noar den Neerlandicus.

‘k Bin ’n heel fesoenluk mense, dus ik heb hum ’n berich terugge ‘estuurd. ‘Geachte heer, ik raad u van harte aan de spellingscontrole te gebruiken, linksboven in de hoek, apestaart, dubbele muisklik, ALT F4, een hekje, sterretje en vervolgens CTRL-ALT-DELETE.’ Det zol hum leer’n met zien bemuujerieje. Noa vief menuut’n stuur’n hij mie ’n berich terugge, ’n ofbeelding van ’n gruun’n tekkel op rolschaatsen en de tekst ‘$%!@#’ der onder. Zo, den had ’n kompioeter mooi in de warre.

Onder det 75+ volk zit ok van die keals die doet veurkomm’n of ze alles van kompioeters weet. Det bint van die luu die vrogger handig waar’n met ’n schroem’ndreijer en ’n waterpomptange. Binn’n iedere femilie is ter altied wel zo’n seniortechneut woar a’j as 75-plusser op terugge kunt vall’n as de wichter gin tied hebt. Binn’n oonze femilie is det oom Beernd uut Riessen. Det is ok zo ene den de hele femilie löt geleum’n dat hij eumeunig völle verstaand van kompioeters hef. Skei uut, hij hef net zovölle verstaand van kompioeters as ’n koe van biljart’n. Pas gaf de tablette van mie moe het op dus bell’n zie rap met helpdesk Beernd. ‘Hm,’ zè Beernd, ‘he’j ’n antennestekker der wel inzitt’n?’

Keal, hoevölle verstaand he’j dan.

Mie moe hef vief wichter, doar bin ik ter ene van.

As wichter lope wie bie mekaar de deur’n nie plat, vandoar dat wie ter kompensasie veur ’n femilie-App hebt ‘eközen. Altied handig, ok a’j mekaar nie zo heel völle te vertell’n hebt.

Noadat ik in de gaat’n kreeg dat mie moe met ’n tablette op Feesboek zat he’k dreks via de App de femilie op de heugte ‘ebrach. Det kwam hard an, ze schrukk’n zich ammoal kepot. Wie hebt alle mogelukke konsekwensies besprökk’n en ik kan oe wel vertell’n, det waar’n der nogal wat. Wie sprökk’n of dat wie moe in ploeg’n op Feesboek in de gaat’n zoll’n holl’n, zie zol in stoat wè’n um der de gekste dinge op te zett’n.

En joa heur, ’n dag of wat later hadd’n wie ’t peerd an ’t driet’n.

Mien zuster Jet belt mie paniekerug op, zie had op de Feesboek-pagina van moe ’n link noar ’n één of aander dweilorkest in Duutslaand ‘ezeen, dreks doaronder ’n uutgetiepte prèke van ’n Hervorm’n dominee uut Bolsward en ’n reclamebosschop van ’n koll’nboer uut Enter. ‘Jan, doet asteblief wat,’ zè Jet, ‘ik heb a genog an ’n kop, dit kan ik ter è’m nie bie hemm’n.’ 

Ik bell’n rap mie moe en heb ‘ezeg dat zie dreks mos opholl’n met det ‘deel’n’ op Feesboek. ‘Wat deel’n,’ zè mie moe, ‘ik dele niks en ik heb niks te deel’n.’

Mie moe woont in Riessen (ok det nog) en ‘k heb heur noa ’t tellefongesprek maar è’m op’ezoch um heur de grondbeginsel’n van Feesboek bie te breng’n. Det völ nie met. Op ’t moment da ‘k dach dat zie ’t wel zo’n bitje in de smiezen had zè mie moe: ‘Noe ik Feestboek heb wil ik ok internet, wat kan ik doar ammoal met en wat is ‘n Koekul?’ 

Ie kunt ter umme lach’n, ma ik zat ter mooi met.

’n Paar daag’n later zöt mien lieftalligen schoonzuster uut Almelo dat mie moe allerlei privéberich’n op tiedslien’n van aander’n hef ’ezet. Det ging zo: ‘halo Janna. hoe gaat het nog met je. lang niet gezien. heeft Hendrik nog last van de likdoorn?’ en ‘ons Mina is het gloepens in de rug geschoten. zij heeft veel zeerte. zij kan niet meer de deur uit of in. dus komt ook hier niet over de vloer wat ook wel weer rustig is.’

Mie moe had ondertuss’n zo’n twintig Feesboekvriend’n, die he’k ammoal op’ezog en joa heur, oaveral berich’n va mie moe…

‘halo Jennigje. heb je het gehoord. bij de zeeman zijn de onderboksen deze week goedkoop. drie voor vijf euro. is geen geld. ik denk dat is mooi voor Harm. of niet. anders moet je het maar laten geworden.’ Ronduut verontrustend was ‘t volgende berich: ‘halo dieka. ik heb berend direct de wacht aangezegd. praat mij er overheen. dit kan niet zo. laat hem rondom lopen.’

‘k Heb de tellefon weer ‘egrepp’n en teeg’n mie moe ‘ezeg dat zie messenger mos gebruuk’n. ‘Ik kan gin messen gebruuk’n,’ sneer’n mie moe, ‘ik heb messen zat en bie Dorcas ligt ter ok nog genog, kost zowat niks doar.’ Noa ’n twintig menuut’n uitleg leek mie moe het te begriep’n. ‘En moe,’ zè ik, vlak veur da’k ophang’n, ‘let asteblief ’n bitje op hoofdletters, punt’n en komma’s.’ Mie moe zuchen is diepe en zè: ‘Ik heb altied al ’n slech handschrift ‘ehad, doar kan ik niks an veraander’n.’

Ondertuss’n had Jet ok al ’n halven snipperdag ‘enömm’n um mie moe bie te stoan en um arger te veurkomm’n. Mar de was gin holl’n meer an, mie moe had de smaak goed te pakk’n, de tablette ging zelfs met noar berre.

Op ’n gegeem’n moment gaf de tablette van mie moe het op, der völ niks meer te striek’n, te laik’n of te deel’n. Oom Beernd kon nie komm’n, den zat bie Geertruida in ´t ziek´nhuus. Dus bell’n mie moe de hele femilie plat, zie zol en mos de tablette weer gangs hemm’n. Niks, wie hebt ‘ezeg da’w veurlopig gin tied hadd’n. Det klopp’n as ’n busse, wie genött´n intens van iedere minute dat moe nie op Feesboek zat. Ma det hef nie zo lange ‘eduurd. Mie moe hef ’n buurman (75, ’n old wief en import) den, noar eigen zegg’n, een ‘doorwrochte kennis’ van kompioeters hef. Mie moe hef hum loat’n komm’n ma noa vief menuut’n steu den keal aweer buut’n. Moe weer an ‘t tellefon, mieters hellig. ‘Den keal maak’n mie uut veur ‘n Wiefie wat niks meer dut, ie zoll’n hum toch.’ ‘k Bin der verder ma nie op in´egoan. ’n Zelfen dag hef zie ’n monteur loat’n komm’n, den hef de tablette weer an de gang ‘ekreeg’n. En doar ging ’t weer hen, ’t gebel ok. Mien breur was ’t op ’n gegeem’n moment hemoal zat en stell’n via de App veur um ’n hekker in te huur’n, den zol de tablette op ofstaand op kunn’n bloaz’n. ’t Is ter nog nie van ‘ekömm’n.

Veurige wekke drunk ik ’n komme koffie bie mie moe.

En joa, de tablette kwam ok weer veur ’n dag.

‘Help mie is è’m,’ zè mie moe, ‘der kump ammoal spul op wa ‘k ter nie op wil hemm’n. Der stiet op dat Dieka van Mans dinsdag noar ’t ziek’nhuus mut en dat de karbonades bie Albert Heijn in de anbieding bint, det interesseert mie amoal niks en det mag ter wel of.’

Op de tablette zag ik ok det mie moe twaalf vriendschapverzuuk’n had ‘ekreeg’n. ‘Lieve tied,’ zè mie moe, ‘vriendschapverzuuk’n, wat mu ‘k doar dan toch met, krieg ik die luu hier dan ok amoal oaver de vloere?’ Ok det koss’n weer de neudige uutleg. 

Op ’t leste bint wie de verzuuk’n ma è’m langs ‘egoan. 

‘Joa, det is Jannök’n, dochter van Hendrika in Holt’n, den wil ik ter wel bie hemm’n.’ Tot verzuuk zesse ging ‘t goed, bie zeume ging ‘t mis. ‘Wat? Alie van ’t Stekkelvoark’n? Nee, den he’k in gin 25 joar ‘esprökk’n, vot ter met.’

Van de twaalf verzuuk’n bleem’n der achte oaver.

‘En noe?’ vreug mie moe.

‘Noe ku’j met die luu schriem’n,’ legg’n ik weer uut, ‘en ie kunt ok zie wat ze doet.’

‘Ma ik wil hemoal nie weet’n wat ze doet en schriem’n wil ik ter ok niet met,’ zè mie moe, ‘goat hen, ‘k heb wel wat aans te doe.’ 

Ik zuchen is diepe. ‘Dan schrief ie nie, kiekt zelf ma wa’j der met doet.’

’s Oams teeg’n twaalf uur tellefon, mie moe weer.

‘Ie hebt mie mooi wat te doen ‘emaakt, wat ’n kroam, wat ’n kroam, de hele tablette is in de warre.’ Met ’n zuch vreug ik wat ter noe weer was. ‘Die luu van vemiddag stuurt mie ammoal berich’n, ze liekt wè nie wies. Janna zat vemiddag in Almelo op ‘n terras, Sientje hef ’n niej’n jas ‘ekoch woar ’n vlekke in zit, Hendrik hef ’n zeer’n kop en Jans had vemonn’n ’n lekk’n band. Wat mu’k ter toch met?’

Ma toch…

Nös alle argenis en flauwekul oaver 75-plussers is ter ok respect.

Respect veur mie moe den met heur 83 joar uut alle mach probeert bie de tied te bliem’n. En rekk’n der op dat det op die lèftied nie metvalt… Stap veur stap weet mie moe de weg op ‘t internet te vinn´n en zo heanig an is ´t bell´n ok ´n stuk minder ´ewönn´n. Ie gleuft het nie, zie volgt op dit moment zelfs ’n kompioeterkursus. En mie moe wil meer, in plaats van ’n pot geraniums hef zie bie de baanke ’n rieder op‘ehaald, zie wil ok telebankier’n. ’t Giet heur nog lukk’n ok. Doar kan ik niks aans dan diep respect veur hemm´n.

En det mag iederene weet’n.

Moe, volle succes op ’t internet, ‘k nemme de pette veur oe of. 

De likes veur dit verhaal bint veur oe, nie veur mie!

Ps. En moe, blief wel op de hoofdletters, punt’n en komma’s lett’n en binn’nkort za’k oe ok uutlegg’n wat 'n Koekul is. Misschien ku’j zelf è’m op ’t internet kiek’n, ie schrieft het as ‘Google

Reacties via Facebook

Reacties

pff schreef op 04-03-2017

Als je echt niks meer te doen hebt neem je facebook.

Han schreef op 04-03-2017

@pff, idd. Meest onzinnige wat er is. Alles met iedereen delen. Men weet nauwelijks wat ze internet op slingeren. Staat er voor eeuwig op en je kan er een hoop narigheid mee krijgen. Identiteit diefstal, noem maar op. Nee, voor mij geen fb. Dan maar geen Internet vrienden.

Uw reactie