Geschiedenis wordt een belevenis op basisschool De Es
Datum: 29-06-2012
Als op een doorsnee basisschool in Nederland wordt gevraagd naar het meest favoriete schoolvak, dan scoren gym, tekenen en handvaardigheid heel hoog, maar vaak staat geschiedenis niet bovenaan in het rijtje van meest favoriete vakken.
Waarom zou dat toch zo zijn. Wanneer we het aan leerlingen vragen dan is het antwoord dat Geschiedenis veel lezen en leren is. Een tweede reden is dat het allemaal geweest is en wat is het nut er eigenlijk van om dat allemaal nog eens op te rakelen.
Werd er vroeger de nadruk gelegd op het leren van feiten, tegenwoordig is de focus verschoven naar vaardigheden. “1600, Slag bij Nieuwpoort” staat daarmee symbool voor de kennis van vroeger. De laatste jaren werd de kritiek dat leerlingen geen feitenkennis bezaten luider. Enkel vaardigheden was niet voldoende. Vanuit de overheid wordt daarom velerlei mogelijke manieren nagedacht over het geschiedenisonderwijs. Op voorspraak van de commissie De Rooij wordt in 2001 de geschiedenis ingedeeld in tien tijdvakken. Met ‘de tijd van de jagers en boeren’ tot ‘de tijd van televisie en computer’ moet er een overzichtelijke indeling in de geschiedenis komen die kan tevens kan dienen als kapstok om historische gebeurtenissen aan op te hangen.
Het was echter volgens het ministerie niet voldoende. In het najaar van 2006 presenteerde de commissie Van Oostrom op verzoek van toenmalige minister van Onderwijs Maria van der Hoeven de Canon van Nederland. Het was een dwarsdoorsnede van de vaderlandse geschiedenis weergegeven in vijftig vensters. Deze canon werd in 2010 verplichte stof op de school toen het werd opgenomen in de kerndoelen voor het primair en voortgezet onderwijs. Was daarmee het geschiedenis onderwijs gered? Boden de tijdvakken en de vensters uit de Canon van Nederland de nieuwe dimensie die het vak geschiedenis nodig was?
Asterix en Obelix is ook geschiedenis
“Nee”, stelt Gerko Warner, adjunct-directeur en leerkracht van Basisschool De Es uit Hellendoorn. Hij nam op vrijdag 29 juni, samen met zijn groep 5, een drietal nieuwe activiteitenprogramma’s in gebruik in het Tinnen Figuren museum in Ommen. “Geschiedenis moet niet het beeld oproepen van saai en stoffig. Toch heeft het helaas nog een verkeerd imago. Geschiedenis moet een belevenis worden.”
De kinderen van ‘De Es’ hebben in de afgelopen weken al gewerkt uit een bij het nieuwe lesprogramma behorende schatkist. Een grote rode kist, loodzwaar doordat het van onder tot boven gevuld is met echt materiaal. De kinderen hoeven nu geen voorstelling van een Romeinse schoen maken door te kijken naar een foto, maar kunnen deze nu echt in de handen houden, aantrekken en vervolgens door de klas lopen. Ze voelen hoe het loopt op Romeinse schoenen. Het ervaren is een belangrijk leermoment. En dit is slecht een van de vele attributen die kinderen in de kist kunnen vinden.
“Ik kwam aan het begin van het schooljaar op vrijdagmiddag in de klas en direct vroeg een leerling. ‘Meester krijgen wij ook zo’n gave geschiedenisles.’ Die morgen had ik een in een andere groep een les over de Romeinen gegeven; de geschiedenisboeken bleven in de kast en in plaats daarvan keken we naar een tekenfilm van Asterix en Obelix. Leerlingen kregen de opdracht om kritisch te kijken en de historische elementen in de tekenfilm te benoemen.” Op deze manier maakt Warner zijn lessen leuk, maar bovenal probeert hij zo indrukken van de geschiedenis bij zijn leerlingen achter te laten die niet vervagen.
De leerkracht uit Hellendoorn geeft aan dat hij niet tegen de initiatieven vanuit de overheid is, integendeel. Het is volgens hem een goede aanzet om het geschiedenisonderwijs te verrijken en levendig te maken. Nadat de Canon van Nederland werd gepresenteerd, trok de ‘canonkaravaan’ het land in. De geschiedenis werd onder de titel ‘canon in de klas’ vertaald naar kinderen. De aftrap vond plaats tijdens een geschiedenisles op de school van Gerko Warner. Het project heeft een vervolg gekregen met een toepassing voor de smartphone. Met de telefoon in de hand kunnen kinderen door hun stad lopen en op die plek de geschiedenis in woord, beeld en geluid oproepen.
De landelijke canon kreeg op veel plekken in ons land een plaatselijke spin-off. In veel steden en dorpen verschijnt een plaatselijke geschiedeniscanon. De Canon van Ommen verscheen in oktober vorig jaar en de leerkracht kijkt uit naar de Hellendoornse geschiedenis die volgende week wordt gepresenteerd. De plaatselijke canon geeft aanknopingspunten voor geschiedenislessen. De verbondenheid is zo veel groter. “Het is toch fantastisch om een spannend verhaal te vertellen over het gevecht van de bisschop tegen Zweder van Schulenborg, die woonde op het gelijknamige slot. Door het levendig vertellen van de geschiedenis komt het jaartal 1381 voor de leerlingen heel dichtbij. Doordat de leerlingen de omgeving kennen, helpt hen dit om de geschiedenis voor te stellen en wordt het spannend.”
Nationaal Tinnen Figuren Museum
Activiteiten zijn een ideale manier om te ervaren, te beleven en te genieten. Om die reden ontwikkelde het Nationaal Tinnen Figuren Museum een drietal Reizen door de Tijd.
Tijdens de Reis naar de Romeinen gaan kinderen in een schatkist onderzoeken hoe het was om als kleine Romein te leven. Schrijven, rekenen, geld en kalender waren nieuw in het Romeinse Europa. De kinderen ontdekken het begin van deze toentertijd nieuwe vaardigheden en zij worden zelf Romein als zij hun nieuw verworven (oude) kennis toepassen in hun Romeinse paspoort, zelf geld gaan maken en zich in Romeinse kleding steken.
Behalve de rol van de Romeinen in de wereldgeschiedenis legt het museum tijdens de Reis naar de Romeinen duidelijk ook de link naar de plaatselijke geschiedenis. Kinderen wordt verteld dat de Vechtstreek rond het begin van de jaartelling één van de dichtstbevolkte gebieden van ons land was, dat boeren in het Vechtdal goede zaken deden met Romeinse legioenen en ook veel leerden van hen. Het komt allemaal aanbod in de tijdreis die kinderen in het museum kunnen maken.
Behalve aandacht voor de Romeinse tijd kunnen kinderen ook reizen maken naar andere periodes in de geschiedenis. Jongere kinderen bouwen het Middeleeuwse ‘Umme’ en ervaren hoe het is om aan het kortste of langste eind te trekken als eten schaars wordt. Oudere kinderen gaan in het museum een film maken over Napoleon.
Het Nationaal Tinnen Figuren Museum is meer dan tinnen figuren. Het is een compleet museum Het zijn allemaal leuke, leerzame en levendige activiteiten. Kinderen kunnen vanaf deze zomervakantie of daarna in gezins- of schoolverband naar de Romeinen reizen, naar de Middeleeuwen en naar Napoleon. Op deze manier wordt geschiedenis een belevenis!
